Zgodnie ze znaną wszystkim piramidą potrzeb Maslowa (określoną w 1954 roku), potrzeby bezpieczeństwa są zaraz za potrzebami fizjologicznymi, które stanowią podstawę wszystkich innych potrzeb a ich zaspokojenie jest konieczne człowiekowi do przeżycia. Idąc dalej za hierarchicznym uporządkowaniem potrzeb na kolejnych poziomach znajdują się potrzeby: przynależności, uznania oraz samorealizacji. Ukazuje to tylko jak ważnym dla każdego człowieka, bez względu na wiek czy kolor skóry, są potrzeby związane z zapewnieniem bezpieczeństwa.
Rozważania na temat bezpieczeństwa jako jednej z głównych potrzeb człowieka warto rozpocząć od próby zrozumienia znaczenia tego hasła. Podając za słownikiem języka polskiego PWN definicja pojęcia bezpieczeństwo brzmi „stan niezagrożenia”[1]. Co więcej etymologii słowa bezpieczeństwo doszukujemy się w języku łacińskim (securitas), który składa się z dwóch elementów: sine (bez) oraz cura (obawa, strach, zmartwienie), co interpretujemy jako brak zmartwień (Czupryński, 2015, s. 11). Obie przytoczone definicje wskazują na pewien stan, w którym człowiek nie odczuwa zagrożenia, obawy, strachu czy zmartwienia.
Przytoczony już wcześniej Abraham Harold Maslow wśród potrzeb bezpieczeństwa wyróżnia potrzeby:
- pewności,
- stabilności,
- oparcia,
- opieki,
- wolności od strachu, lęku i chaosu,
- struktury,
- porządku,
- prawa i granic,
- silnego opiekuna,
- zabezpieczenia na przyszłość i ochrony (Oleszak, Czajkowski, 2019, s. 195).
Literatura przedmiotu dostarcza również inne klasyfikacje potrzeb, wśród których warto wymienić tę autorstwa Murray’a, który wyróżnia trzy potrzeby dotyczące życia bez zagrożeń: potrzeba unikania urazu fizycznego (unikania szkód), potrzeba unikania urazu psychicznego ze strony innych oraz potrzeba unikania urazu psychicznego we własnych oczach (Klamut, 2012, s. 43). W obu tych klasyfikacjach widać pewne podobieństwa.
Należy zwrócić uwagę, że zaspokojenie dwóch podstawowych potrzeb, czyli fizjologicznych i bezpieczeństwa, stwarza warunki do pojawienia się wyższych potrzeb. Osoba, która nie czuje się bezpiecznie nie jest w stanie prawdziwie pokochać, przynależeć do społeczności czy rozwijać się. Jak słusznie zauważa dr Liberackipotrzeby ludzkości są przede wszystkim związane z zapewnieniem bezpieczeństwa, co umożliwia dalszy rozwój społeczeństwa (Liberacki, 2017, s. 29).
Mówiąc o bezpieczeństwie, należy również pamiętać o pojawiających się nowych zagrożeniach, których dotychczas nawet nie braliśmy pod uwagę. Mowa tu przede wszystkim o wszystkich zagrożeniach jakie czyhają na nas każdego dnia w Internecie lub wykorzystują nowe technologie.
Dbajmy zatem o #BezpiecznePokolenia, ponieważ tylko razem jesteśmy w stanie zaspokoić te potrzebę, abyśmy się mogli rozwijać jako społeczeństwo.
mgr inż. Jakub Szczepkowski
[1] https://sjp.pwn.pl/slowniki/bezpieczeństwo.html – dostęp z dnia 27.12.2022
Bibliografia
Czupryński A., Bezpieczeństwo w ujęciu teoretycznym [w:] Bezpieczeństwo Teoria – Badania – Praktyka (red. A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina), Wydawnictwo CNBop-PIB, Józefów, 2015
Klamut R., Bezpieczeństwo jako pojęcie psychologicznej, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Ekonomia i Nauki Humanistyczne, z. 19 (4/2012), nr 286, 2012
Liberacki M., Bezpieczeństwo jako fundamentalna potrzeba bytu i rozwoju zawodowego człowieka, Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego Rok XI, 2017
Oleszak W.K., Czajkowski A.A., Bezpieczeństwo jako naturalna potrzeba człowieka, Problemy Nauk Stosowanych, Tom 10, 2019, s. 193 – 204